نقد و بررسی مستند «بزم رزم» در بنیاد فرهنگی البرز
جلسه نقد و بررسی مستند «بزم رزم»، در تاریخ بیست و هشتم اردیبهشت 1400، هم‌زمان با روز بزرگداشت حکیم عُمَر خیام، با حضور آقای حسینی، کارگردان، سرکار خانم گلچین، تدوین گر و آقایان ارشدی، مدیرعامل، کریمی، از اعضای هیأت امنا، نقدی، معاون و دیدگر، مدیر فرهنگی و ارتباطات بنیاد فرهنگی البرز برگزار شد.
در بخش اول این نشست، کارگردان با اشاره به انگیزه خود از ساخت اثر، به علاقه خاص خود به تاریخ معاصر ایران اشاره کرد و ابراز داشت: «همیشه به تاریخ معاصر ایران و به ویژه موسیقی اصیل ایرانی علاقه داشتم و همین انگیزه‌ای شد تا برای ساخت چنین اثری اقدام کنم. این اثر می‌تواند پیش درآمدی برای کار در حوزه موسیقی انقلاب و جنگ باشد. ناگفته‌های بسیاری از این دوران در موسیقی ما نهفته است و من تنها توانستم بخشی از این ناگفته‌ها را در بزم رزم بگنجانم».
وی در ادامه به استمرار تأثیر تجربه انقلاب و جنگ بر فضای دهه هفتاد اشاره کرد و گفت: «برای من دغدغه بود که بدانم جنگ بر موسیقی این دوران چه اثری داشته و مردم چه تأثیری از این آثار گرفته‌اند. این جنس موسیقی محل زایش و تحولی است که بر جامعه حادث شده است و باید به بررسی آثار آن پرداخت. متأسفانه آنچه از تلویزیون پخش شده، محدود به چند اثر از چند شخص خاص بوده و ساختاری کلیشه‌ای داشته است، درحالی‌که من قصه‌های زیادی از این موسیقی این دوران شنیده‌ام و به دنبال شکاندن این کلیشه، اقدام به ساخت چنین اثری کردم.»
در ادامه این نشست، تدوین گر اثر، محدثه گلچین، با بیان تفاوت‌های موجود در تدوین مستند نسبت به فیلم سینمایی، بیان داشت: «مستند مانند فیلم نیست که از یک نقطه شروع و در نقطه‌ای دیگر پایان پیدا کند. به همین دلیل دقت در انتخاب تصاویر، اهمیت زیادی دارد و باید صبورانه اطلاعات موجود در آرشیو و مصاحبه‌ها را در کنار هم قرار داد و کار را تدوین کرد».
سیدوحید حسینی، کارگردان بزم رزم در خصوص غیبت برخی از چهره‌های سرشناس موسیقی در این اثر نیز اظهار داشت: «مجاب کردن اشخاص برای مصاحبه، کار دشواری است. از فهرست سی، چهل‌نفره‌ای که نهایی شده بود، بسیاری اشخاص به دلایل مختلفی حاضر به مصاحبه نبودند. ضمن آنکه مصاحبه‌ها نیز زمان‌بر بود. ما برای مصاحبه آقای علیزاده، شش ماه زمان گذاشتیم. قواعد مصاحبه برای مستند، می‌طلبد ما گفتگو را در محیطی متمرکز و همراه با آرامش انجام دهیم. بسیاری از اسامی این فهرست، علی‌رغم پیگیری‌های فراوان حاضر به مصاحبه نشدند. من برای مصاحبه با آقای ناظری بارها به منزلشان رفتم و حتی فیلم‌هایم را در اختیارشان قرار دادم اما در نهایت راضی به مصاحبه نشدند. تعدادی از این اشخاص نیز مانند آقایان شجریان، کاظمی و راغب، در بستر بیماری بودند. برخی هم مانند آقایان کویتی پور و آهنگران، برخلاف آنچه تصور می‌شد حاضر به مصاحبه نشدند علاوه بر این ما با بحث محدودیت زمانی هم مواجه بودیم. زمان فیلم با این مصاحبه‌ها به دو ساعت و هشت دقیقه رسیده است. ممکن بود باز هم بتوان مصاحبه‌های بیشتری گرفت، اما این دیگر از ظرفیت این فیلم و حوصله مخاطب خارج بود».
کارگردان بزم رزم در پاسخ به سؤالی در مورد حضور پررنگ برخی اشخاص در این مصاحبه اشاره داشت: «برخی از مصاحبه‌شونده‌ها حرف برای گفتن داشتند و دل به مصاحبه دادند، به همین خاطر مصاحبه‌هایشان دلنشین شد؛ برای مثال برای آقای سراج سؤال بود که چرا موسیقی جنگ، وقتی ایشان در حوزه‌های عرفانی و آیینی هم آثاری دارند و علی‌رغم توضیحات ما باز هم سر شوق نیامدند».
حسینی در مورد توالی زمانی این مستند نیز گفت: «ما این اثر را در قالب فصل‌بندی پیش بردیم و با ارادتی که به گوشه‌های ایرانی داشتیم، با توجه به محتوای هر فصل، اسامی این گوشه‌ها را بر هر فصل گذاشتیم. حفظ نظم و انسجام اثر، از طریق حفظ توالی زمانی امکان‌پذیر نبود».
گلچین نیز در ادامه سخنان کارگردان اثر بیان داشت: « استفاده از توالی تاریخی، تازگی اثر را از بین می‌برد و ما مجبور می‌شدیم همه شخصیت‌های خود را در ابتدای قصه لو بدهیم و در قسمت‌های پایانی صرفاً اطلاعات به مخاطب بدهیم».
در پایان این نشست، حاضران به اتفاق ضمن ابراز خرسندی از توجه به موسیقی جنگ، خلق این اثر را شروعی تازه و متفاوت در حوزه موسیقی دانستند و با خوشحالی ابراز داشتند که جوان امروز اندیشه و دغدغه تاریخ معاصر میهن خود را دارد.
بخش دوم این نشست، با محوریت معرفی و ارائه گزارشی از فعالیت‌های بنیاد، در موزه و مرکز اسناد بنیاد فرهنگی البرز ادامه یافت.
